15 jan 6 x inspiratie: feminisme is ook een zaak voor mannen
Feminisme is lange tijd door zowel een deel van de feministen zelf als hun tegenstanders afgeschilderd als een kwestie die er alleen toe doet voor vrouwen. Onzin. Zonder de bijdrage van mannen zal gendergelijkheid nooit echt ontstaan. En voor mannen is het ook een kans om zelf te groeien. Speciaal ter inspiratie voor mannen heb ik een aantal bekende speeches en projecten op een rijtje gezet.
Een kleine waarschuwing vooraf: dit is een lang artikel, zeker als je alle video’s bekijkt.
1. Privilege is onzichtbaar voor degene die het heeft
Misschien denk je: ja, maar ik ben helemaal niet beter af dan vrouwen. Dat is de grap van privilege. Als je tot de dominante groep behoort (man, blank, hetero), heb je niet door dat dat zo is. Eyeopener is daarom het moment dat Michael Kimmel, een Amerikaanse socioloog gespecialiseerd in gender studies, zich realiseerde hoe dit werkt. De quote is onderdeel van een langere voordracht.
“During one of our meetings I witnessed a conversation between two of the women that changed how I saw this forever. One of the women was white and one was black. The white woman said, “All women, have the same experience as women. All women face the same oppression as women. All women are similarly situated in patriarchy. And therefore,” she said, “all women have a kind of intuitive solidarity or sister hood.” And the black woman said, “I’m not so sure. Let me ask you a question. When you wake up in the morning and you look in the mirror what do you see?” And the white woman said, “I see a woman. “ And the black woman said, “You see that’s the problem, because when I wake up in the morning and I look in the mirror,” she said, “I see a black woman. To me race is visible, but to you it’s invisible. You don’t see it.” And then she said something really startling; she said, “That’s how privilege works. Privilege is invisible to those who have it.”
Now you’ll remember that I was the only man in this group, so when I witnessed this I kind of put my head in my hand and kind of groaned and went oh no. So somebody said what was that reaction and I said well, “When I wake up in the morning and I look in the mirror. I see a human being. I’m kind of the generic person. You know, I’m a middle class white man. I have no race, no class, no gender. I’m universally generalizable.” So I like to think that that was the moment I became a middle class white man. That class and race and gender was not about other people but they were about me. I had to think about them and it had been privilege that kept them invisible to me for such a long time.”
Michael Kimmel heeft samen met Michael Kaufman een boek geschreven met de prikkelende titel ‘The Guys Guide to Feminism‘. Ik heb het niet gelezen, maar het schijnt lekker humoristisch en recht voor z’n raap te zijn.
Om zelf over na te denken: wat zie jij als je in de spiegel kijkt? Ben je je bewust van je geslacht, klasse, ras, en dergelijke?
2. Geweld tegen vrouwen (en kinderen) is vooral een mannenzaak
Een van de beste TED-talks die ik ooit heb gezien is die van Jackson Katz over geweld tegen vrouwen. Hij stelt dat het label ‘vrouwenkwestie’ ervoor zorgt dat veel mannen denken dat het niks met hen te maken heeft. Het houdt ze als het ware buiten de spotlight. En dat moet volgens Jackson Katz snel veranderen.
Om zelf over na te denken: let eens op je eigen reactie als je iets leest of hoort over geweld tegen vrouwen. Focus je daarbij automatisch op de rol van het slachtoffer of op de rol van de dader?
3. Seksisme raakt ook de vrouwen van wie jij houdt
Dat seksueel geweld op z’n zachtst gezegd niet okay is, zullen we het over eens zijn. Maar hoe vaak hebben (Westerse) vrouwen eigenlijk nog last van seksueel geweld en seksisme in bredere zin? Om dit in kaart te brengen startte Laura Bates het Everyday Sexism Project.
Op de originele Engelstalige website liet ze echte vrouwen echte verhalen plaatsen. Er werd ook onder meer een Nederlandse versie gelanceerd. De ervaringen stroomden binnen, van verkrachtingen tot ogenschijnlijk ‘onschuldige’ opmerkingen. Helaas is het project afgelopen zomer opgedroogd, maar de verhalen spreken boekdelen: ook in Westerse landen hebben veel vrouwen last van seksisme en seksueel (getint) geweld.
Om zelf over na te denken: vraag een paar vrouwen in je omgeving, liefst van wie je verwacht dat ze er weinig last van hebben, naar hun ervaringen met seksisme. Of vraag je vrouw/vriendin, moeder, zus of dochter.
4. HeForShe: samen opstaan voor gendergelijkheid
Je zult waarschijnlijk links of rechts wel iets hebben gehoord over de inspirerende speech die actrice Emma Watson heeft gegeven over gendergelijkheid. In de rol van ‘UN Women Global Goodwill Ambassador’ hield ze deze speech tijdens een VN-bijeenkomst in september 2014. Ze roept mannen én vrouwen op om de stigma’s rond de term ‘feminisme’ los te laten en de handen ineen te slaan voor wereldwijde gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
Haar krachtige speech is de kick-off van het wereldwijde project HeForShe, een solidariteitsbeweging voor gendergelijkheid. Het idee: door als man je solidariteit met vrouwen wereldwijd uit te spreken, kunnen we gendergelijkheid gezamenlijk omvormen van een vrouwenkwestie tot een mensenrechtenkwestie. Want dat is het.
Over de hele wereld hebben op moment van schrijven ruim 200.000 mannen hun solidariteit via de website van HeForShe uitgesproken. Dat klinkt misschien als weinig, als je bedenkt dat het project al 4 maanden loopt. Maar prachtig om te zien is dat er vrijwel geen enkel land ter wereld is waar niet minstens 1 man zich heeft aangesloten bij deze beweging: het bewijs dat gelijkheid tussen mannen en vrouwen een wereldwijde mensenrechtenkwestie is.
Emma Watson is niet de enige die zegt dat we mannen nodig hebben om gelijkheid te bereiken. Nikki van der Gaag schreef er een boek over: ‘Feminism and Men‘. In een discussieprogramma van de BBC discussieert ze met activist Karen Ingala Smith over de rol van mannen in feminisme. In het begin lijken ze het niet eens, maar uiteindelijk blijkt dat ze beide zeker een rol zien voor mannen in het bereiken van gelijkheid.
Om zelf over na te denken: sluit je ook aan bij HeForShe, als je vindt dat het nu wel eens tijd wordt voor gendergelijkheid. Het is gratis en gemakkelijk en elke kleine drup draagt bij aan een volle emmer.
5. Big boys don’t cry?
Elke keer opnieuw hartbrekend vind ik de TED-talk van Tony Porter. Hij beschrijft hoe hij merkte dat hij zijn zoontje anders behandelde dan zijn vrijwel even oude dochtertje. En hoe hij zelf fouten heeft gemaakt door het niet toe te durven geven wanneer hij angsten, onzekerheden of verdriet had.
Zijn oproep aan mannen om uit die stereotype ‘mannenkooi’ te komen is de noodzakelijke andere kant van feminisme. Vrouwen zouden niet alleen meer ruimte moeten krijgen om ambitieus en zelfstandig te zijn; mannen moeten ook meer ruimte krijgen (en claimen) voor hun gevoelige kant. Iets waar Emma Watson het ook over heeft.
Om zelf over na te denken: ga eens na bij jezelf: heb je ooit van een man of jongen gevraagd om zich ‘mannelijk’ te gedragen, toen hij zich ‘vrouwelijk’ gedroeg? Heb je je zelf wel eens ‘mannelijker’ gedragen dan dat op dat moment goed voor je was?
6. Zie jij eruit als een feminist?
Het laatste inspirerende project is een luchtige actie die desondanks snel viral ging: de fotosessie van ELLE UK waarbij bekende mannen (en vrouwen) een T-shirt droegen met de tekst ‘This is what a feminist looks like’. Dit in het kader van de editie van december 2014 die geheel in het teken stond van feminisme.
De foto’s laten zien dat feministen allang niet meer allemaal uitgedost zijn met een pittig kort kapsel en een tuinbroek (als dat wel je ding is, ga vooral zo door). Ook acteur Benedict Cumberbatch, acteur Simon Pegg en schrijver Eddie Izzard noemen zichzelf feminist. Feminisme is iets normaals. Eigenlijk niet iets waar je met goed fatsoen tegen kunt zijn. Pikant detail van deze fotosessie is dan ook dat premier David Cameron weigerde het T-shirt te dragen.
Om zelf over na te denken: vind je dat vrouwen wereldwijd stemrecht verdienen en recht hebben op onderwijs? Dat ze voor hetzelfde werk hetzelfde zouden moeten verdienen? Dat ze van seks moeten kunnen genieten en dat seksueel geweld moet stoppen? Dat vrouwen even waardevol zijn als mannen? Gefeliciteerd, dan ben jij ook een feminist. Maar durf je dat ook hardop te uiten?
Cecile Bol
Geplaatst op 14:02h, 26 januariEmma Watson sprak 23 januari een mooie update over HeForShe uit.