20 mei All magic comes with a price

De fantasie, het happily ever after, maar zeker ook de magie is wat sprookjes zo fantastisch maakt. Hoe heerlijk is het immers om te ontsnappen aan de soms zo harde, koude werkelijkheid om vervolgens op te gaan in iets wat te mooi lijkt om waar te zijn. Daarbij is het niet alleen heerlijk, maar ook heel nuttig: fantasie opent de deuren van het onmogelijke in onze werkelijkheid. Het brengt ons verder dan ons verstand ons ooit zou kunnen brengen.

En de geschiedenis laat zien dat dit is gelukt: de deuren van het onmogelijke hebben we geopend. De sprookjes werden naar de echte wereld gehaald. In 1962 werd ‘the diet coke’ geïntroduceerd. De cola light, die van origine was bedoeld voor diabetes-patiënten, werd de wereld ingebracht als een gezond drankje met minder calorieën en geen suiker. And guess what? Wij zijn niet de enigen die van sprookjes houden ⇒ Het onthaal was groots en meeslepend: de verkoop van de cola light werd vervijfvoudigd in drie jaar! En het sprookje ging door… Sinds 1993 kon je niet alleen maar eten zonder aan te komen maar ook afvallen zonder te sporten, schoonmaken zonder moeite en haarvrij zijn zonder pijn. Tellsell maakte onze dromen waar en kon dan ook niet ontsnappen aan een groot succes: in 2003 werden in 7 maanden een half miljoen AbTronics (buikspierapparaten) verkocht. En toen we dachten dat het niet beter kon, kwam er een ticket naar eindeloos shoppen. Daar waar we voor ons kledingbudget eerst één broek konden kopen, konden we door Primark wel vijf items kopen voor dezelfde prijs. Wij nuchtere Hollanders konden de magie niet laten liggen… 

Maar als we vroeger goed hadden opgelet, dan wisten we dat magie ook een dark side heeft. Repeltsteeltje waarschuwde ons al: ‘All magic comes with a price’. De sprookjes bleken dan ook dichter bij de realiteit te liggen, zoals we hadden kunnen vermoeden. Zo bleek de diet coke een relatie te hebben met gewichtstoename. Evenaarde het positieve effect van de trillende vetverbander niet die van het sporten. En stortte in 2013 de fabriek Rana Plaza in. De lage prijzen van Primark moesten toch op de een of andere manier gecompenseerd worden: dan maar de veiligheid van de medewerkers inperken.

Hadden we dat niet kunnen inzien of voorkomen? Blijkbaar kunnen we in ons streven naar het onmogelijke nogal eens oogkleppen ophebben. (On)bewust negeren we onze kritische geest of intuïtie, omdat we zo graag willen dat de wereld om ons heen net is zoals in een sprookje. De wijze, oude Marktplaats moet ons niet voor niets waarschuwen: ‘Als het te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat waarschijnlijk ook zo.’ We doen het blijkbaar maar al te vaak. Uiteraard is niet altijd alles wat te mooi is om waar te zijn een sprookje. Maar we kunnen het op z’n minst aan een goed onderzoek onderwerpen.

En daar zitten we dan op de bank, met onze cola light, trillende vetverbander om de buik, onze net aangekochte kleding te bekijken. Op de achtergrond vervaagt de stem van Guus: ‘Laat mij in die waan, laat mij in die waan, laat mij in die waan…’ Nu hebben we het sprookje helemaal verpest. Misschien denk je: waar bemoeien jullie je mee met die bijdehante geschiedenisles? Ik mag toch zeker wel zelf bepalen of ik in sprookjes geloof en de prijs daarvoor wil betalen? Maar dat is het nou. Met alle plezier laten we je genieten van de cola light en de vetverbander, maar in het geval van de kleding betaal jij niet de prijs van de magie. Dat doen de mensen die onze kleding maken. Laten we daarom onszelf ertoe zetten om te gaan voor de minder makkelijke, maar eerlijkere manier voor onszelf en voor anderen. Hoe? Door kritisch te zijn en bewuster te kopen. Want: All magic comes with a price and you’re not always the one who pays.