01 aug Hoe loods ik mijn dochter deze eeuw door? – Recensie boek 21st Century Girls

Ooit grapte ik semi-serieus aan de eettafel van mijn schoonfamilie: “Het is tegenwoordig makkelijker om een meisje te zijn, want je mag meer dan jongetjes. Tot je 13 wordt, dan pakken ze je alles weer af.” Deze opmerking werd mij niet helemaal in dank afgenomen, maar ik vind het nog steeds. Speel maar lekker met auto’s en klim in bomen, maar zodra je gaat puberen ben je toch vooral een lustobject dat idealiter lief en meegaand moet zijn. Hoe behoed ik mijn eigen dochter in vredesnaam voor dit lot? Ik las ‘21st Century Girls’ van Sue Palmer en werd een stukje wijzer.

Sue Palmer heeft recht van spreken

Sue Palmer is niet zomaar de eerste de beste mevrouw met een mening over opgroeien als mevrouw. Deze Britse heeft zich al jaren en jaren en jaren in dit thema verdiept en schreef ook al meerdere boeken over opgroeien in de huidige tijd, waaronder ‘Toxic Childhood’ en ‘21st Century Boys’.

We hadden de seksuele revolutie toch al gehad?

Jazeker, de jaren 60 waren zeer belangrijk voor de emancipatie van pakweg alle vrouwen tussen de leeftijd van mijn moeder en mijn eigen leeftijd. Opgroeien in de jaren 90 was hierdoor een waar genot: in theorie mocht ik elke kleding dragen die ik wilde, elke hobby hebben, elk beroep nastreven en jongens net zo goed een loer draaien als andersom.

Helaas zien we sinds die tijd een culturele achteruitgang: the return of sexism noemt Sue Palmer dit zelf. Genderstereotypen zijn weer sterker geworden, mede door de opmars van heel erg veel roze speelgoed, de marketingfocus op make-up en dergelijke voor ‘tweens’ en het gemak waarmee je porno op je scherm kunt toveren (waarin de vrouw toch veelal alles gewillig ondergaat). Deze brij aan indrukken heeft al impact op mijn eigen wereldbeeld en zelfbeeld, laat staan op die van een opgroeiende dochter. Werk aan de winkel dus.

Systematisch denken versus empathisch denken

Hoe verschillend zijn jongens en meisjes eigenlijk? Sue Palmer is expres voorzichtig over haar uitspraken over de aangeboren verschillen. Zij stelt dat er amper verschil is, behalve dat jongens in de basis ietsje meer gefocust zijn op dingen (systemen / systematisch denken) en meisjes een piezeltje meer op mensen (empathie / empathisch denken). Zodra dit ook maar een beetje opvalt begint de omgeving dit te belonen en uit te vergroten en zo creëren we met zijn allen een groot verschil dat in beginsel maar heel klein was.

Volgens Sue Palmer is dé grootste mislukking van feminisme tot nu toe de capitulatie ten opzichte van systematisch denken: vrouwen moeten maar gewoon zo doelgericht en ambitieus en ‘koud’ gaan denken als mannen om gelijkwaardigheid af te dwingen. En een kind krijgen en opvoeden, dat doe je maar lekker in je vrije tijd. Sue Palmer pleit heel terecht (vind ik) voor de herwaardering van die andere zo enorm belangrijke menselijke eigenschap: het vermogen tot een diepe vorm van empathie. Ook waarschuwt ze voor het feit dat ‘You can be anything’ wel heel eenvoudig is doorvertaald naar ‘You have to be everything’. Pijnlijk, zo pijnlijk herkenbaar…

The bad and the good

Hoewel ik ‘21st Century Girls’ vooral een zeer fascinerend boek vond, wilde ik het in eerste instantie het raam uitgooien. Sue Palmer haat kinderopvang, gruwelt van computerspelletjes en heeft nog wel een paar allergieën waar ik helemaal niks mee kan. Bovendien is minstens de helft van het boek ook direct van toepassing op het opvoeden van jongens in deze nieuwe eeuw.

Een aantal tips vond ik echter wel zinnig en goed toepasbaar:

• Wil je kind iets ‘omdat iedereen het heeft’ en het een rage is? Een mooie mantra is: “We love you, marketers just want our money.”
• Stimuleer intrinsiek gemotiveerd spelen, want dit zorgt voor echte creativiteit en het ontwikkelen van het eigen karakter. Duik niet overal meteen bovenop en minimaliseer ‘predefined’ speelgoed. Vul bijvoorbeeld een speelgoedkist met takken, lappen, linten en kurken. Je zult versteld staan van hoe eenvoudig een kind hier zelf attributen van zal maken.
• Je kind wil beschermd worden, maar vaak weet het niet van te voren waarvoor. Kinderen van 15 geven bijvoorbeeld aan dat ze liever hadden gewild dat hun ouders Facebook hadden verboden. Jij bent de poortwachter.
• Wees voorzichtig met het vertellen van je dochter dat ze er ‘mooi uitziet’. Meisjes leren tegenwoordig al rond hun derde levensjaar dat hun uiterlijk blijkbaar zeer belangrijk is. Lijkt mij niet gezond.
• Alleen maar ‘nee’ zeggen maakt iets tot een verboden vrucht. Kies liever voor de 80/20-regel. 20 procent spelen via beeldschermen, 80 procent in de ‘echte wereld’. 20 procent genieten van snoep en junk food, 80 procent gezond eten. Zo blijft het leven leuk.

Verder ben ik mij nu beter bewust van die akelige ‘terugkeer van seksisme’. Intuïtief wist ik dit al wel, maar het is goed om toch eens flink met mijn neus op de feiten gedrukt te worden. Heb je een jonge dochter en vraag je je soms af wat je aan moet met roze jurken, nagellak, kinderstrings en bikini’s? Wees gerust, je bent zeker niet de enige. En dan is ‘21st Century Girls’ een boek voor op je leeslijst.

Specificaties van het boek

• Titel: 21st Century Girls – How The Modern World Is Damaging Our Daughters And What We Can Do About It
• Auteur: Sue Palmer
• Gepubliceerd in: 2013
• Uitgeverij: Orion Books
• Aantal pagina’s: 287
• ISBN-13: 9781409148654
• Formaat: paperback, ook verkrijgbaar als e-book